ALIQUID
Édition (Latin)
Édition: David Amherdt/Kevin Bovier/Clemens Schlip
Friderico Altstettero Suo, Caesaris mitissimi et reverendissimi et serenissimi Archiducis Maximiliani III. Consiliario intimo et amplissimae Aulae Cancellario. Incidi his diebus, dum nescio quas vestigo chartulas ex improviso in NIHIL. Quodque fortasse mirere, id subito ipsum corripui utraque manu contractavi, oculis percucurri. Quid multa? NIHIL placuit. Patrem Ioannem Passeratium praeferebat, haud dubie apud Parisios elegantiori eruditione facile principem. Igitur subiit lubido animum an ALIQUID reponere possem. Kalendae Mai erant et multis ante annis, dico an saeculis, incognita et insperata veris amoenitas atque temperies ad lusum iocumque paullo licentius invitare et, veluti abolita praeteriti temporis memoria iniuriaque, in vicem magnum ALIQUID et insolitum laetumque polliceri videbantur. Sumo calamum. Scribo ALIQUID. Tu an ALIQUID sit iudica. Utrumque certe tuo nomine publicavi, ut, etiam si ALIQUID ad tua in me beneficia NIHIL omnino sit, tui tamen splendore nominis ALIQUID esse putetur, simul ut, ALIQUID si minus placeat, NIHIL te remoretur. Advocatus et exoratus est denique NEMO, ut is saltem sit, qui adversus NIHIL suo quoque patrocinio ALIQUID iuvet ac pro viribus contra calumniatores more maiorum tueatur. Vale. Tui observantissimus Franciscus Guillimannus.
ALIQUID Francisci Guillimanni ad Fridericum Altstetterum Cancellarium amplissimum. | |
Anne animo tanta exsuperet fiducia famae, | |
Ut NIHIL in numerum reputet? NIHIL in sua vota | |
Sollicitet? NIHIL, ut supra contendat ametque? | |
Egregioque NIHIL magnam putet esse labori | |
Mercedem? NIHIL instar opum, NIHIL instar honorum | 5 |
Credat et immensae decus aeternabile laudis? | |
Ex nihilo NIHIL est. ALIQUID mea vota secundet. | |
Est ALIQUID, certe est ALIQUID, quod me tibi laeto, | |
Altstettere, animo, fateor debere. Neque ipsum | |
Despicias ALIQUID, velut aegrae somnia mentis. | 10 |
Est ALIQUID gemmis, aliquid preciosius auro. | |
Et quamvis neque tu gemmis capiare nec auro | |
Teque mage oblectent sincerae gaudia mentis, | |
Non tamen hoc negites ALIQUID superesse, quod optes. | |
Sed propiore oculo naturae Daedala mecum | 15 |
Contemplare elementa. Saloque soloque poloque | |
Praepollens ALIQUID rerum dominatur ubique, | |
Regnat ubique ALIQUID neque regno clauditur ullo. | |
Scilicet assiduo qui nocte dieque labore | |
Pallescit chartis studiisque insudat et haeret | 20 |
Immersus, veluti Sisyphaei pondere saxi, | |
Dummodo ruspatur Stagiraei sensa magistri | |
Paucis intellecta, modo percurrit amoenos | |
Maeonidae campos numeratque quot agmina primis | |
Fuderit impetibus nimium indignatus Achilles; | 25 |
Aut secum repetit quae dogmata condidit olim | |
Dius Aristonis puer, aequis legibus urbes | |
Dum fundat moresque viris legesque ministrat; | |
Postremo aut timida secreta volumina dextra | |
Attrectat vulgoque procul penetralia divum | 30 |
Ingressus quaeque ipse capit, quae ipse retusa | |
Concipere aure nequit, stupet, admiratur, adorat. | |
Quidquid agit, quocumque animum discrimine vertit, | |
Si bene perpendas, ALIQUID modo quaerit, id unum | |
Saepe etiam vitae ac famae modo cautus anhelat. | 35 |
Nec quoque id est adeo mirum. Quid enim amplius optet? | |
Cuncta potest ALIQUID cunctisque remedia rebus | |
Suppeditare ALIQUID manifesto examine cernes. | |
Si mala pauperies agitet vexetque penates, | |
Est ALIQUID quodque exhilaret firmetque penates; | 40 |
Si trepides opibus rursum cumulatus et auro, | |
Inter caerulei male tuta silentia ponti, | |
Est ALIQUID quoque, quod portu te sistat amico. | |
Si mens tristitia saevisque angoribus horret, | |
Est ALIQUID, quod tristitiam subigatque fugetque; | 45 |
Si quoque tabescunt inopino membra dolore, | |
Visceraque excruciant violentae incendia flammae, | |
Sume ALIQUID; placide tam larga incendia franges; | |
Parcere ut ipsa etiam mors improba nesciat ultra, | |
Est ALIQUID supra mortem mortisque superstes. | 50 |
Si te circumdant nati nataeque ferendis | |
Aptae coniugiis cupiasque videre nepotes, | |
Ipsum ALIQUID tibi conciliat generosque nurusque. | |
Nam licet obsistas tacito velut hostis amori, | |
Est ALIQUID, tacito quod te quoque reddat amori. | 55 |
Quod si iterum Idalio pectus torquetur ab igne, | |
Idalium est ALIQUID, quod forsan mitiget ignem; | |
Si fora sollicitant, capitis si causa vel aeris, | |
Caussidicos ALIQUID superat legumque peritos. | |
Nil adeo obfirmum est inculpatumque, quod ultro | 60 |
Non ALIQUID cupiat, timeat, sectetur, omittat. | |
Pace ALIQUID valet et bello; si desit utrimque, | |
Nec pax nec bellum mortalia pectora tangant. | |
Plura quid accumulem? Labor omnibus unus et angor, | |
Ut cumulent ALIQUID. Felices atque beatos | 65 |
Exclamant, quibus est ALIQUID, solosque sequuntur | |
Applausus populi, solos venerantur et orant. | |
Semper amicorum circumdat turba locumque | |
Cedunt attonitae non una parte plateae. | |
Monstrantur digitis, at contra agitatur ubique, | 70 |
Cui NIHIL in mundo est nihilque putatur, ut auctum | |
Pectus Socraticis madeat sermonibus atque | |
Virtutis titulum praetendat fronte severa. | |
Nam si ALIQUID non sit, frustra te emergere tentes. | |
Tentandum est ALIQUID. Alcides, Hector, Achilles, | 75 |
Magnus Alexander, Romanae et gloria gentis, | |
Caesar, ut aeternae potirentur praemia famae, | |
Sunt sectati ALIQUID, NIHIL effugere, NIHILQUE | |
Parvi duxerunt, ALIQUID dum attingere possent. | |
Ut paret ipse ALIQUID currit mercator ad Indos, | 80 |
Oceanique minas ventorumque agmina saevis | |
Infida turbinibus constanti pectore perfert. | |
Alter ab exesis ALIQUID ciet usque cavernis. | |
Alter perpetuos ALIQUID sperare per ignes | |
Non dubitat, fumo interea contentus et olla. | 85 |
Nemo ALIQUID non molitur, discrimina cuncta | |
Nil metuunt, queis cordi ALIQUID. Quibus haeret in imis | |
Fixum ALIQUID fibris, NIHIL et contemnere possunt. | |
Imo, quod admirere magis, velut ordine verso, | |
Omnes esse volunt ALIQUID neque quaeritur unde. | 90 |
Me quoque ne dubites, ALIQUID tot mensibus Aeni | |
Ad pontem tenuit. Toleravi frigora, ventos, | |
Imbres atque nives et adusti sidera Cancri, | |
Ut spectarem ALIQUID. Per iniqua, per aspra viarum | |
Perque tot anfractus, valles, montesque veredo | 95 |
Quatripedante ALIQUID quaesivi eodemque reperto, | |
Si usque frui liceat, NIHIL est, quod iam immorer ultra. | |
Imo agite atque novae Sophiae mysteria puris | |
Auribus accipite et mea dicta recondite fidis | |
Mentibus. Este procul blaterones atque saperdae! | 100 |
Est ALIQUID supra coelum, praestantius ipso | |
Coelo et coelorum quidquid capit aureus umbo. | |
Nondum mundus erat, nondum sua lumina mundo | |
Praebebat Titan neque cornua clara sorori | |
Accendebat adhuc; cumulabant cuncta tenebrae. | 105 |
Unum erat, unum ALIQUID purum, quod imagine ab omni | |
Orbi tunc orbo lucemque decusque parabat; | |
Phoebo etiam et Phoebe et cunctis formosius astris. | |
Immortale ALIQUID, finisque et originis expers, | |
Omnia namque suis capiat cum amplexibus orbis, | 110 |
Est ALIQUID, quod complexus quoque transfugit orbis | |
Principium sine principio, cuncta unde creata, | |
Unde hominum genus et pecudum, forma omnis et omnis | |
Unde decor, color et species, sine quo omnia rursum | |
Corruerent. ALIQUID conservat cuncta regitque, | 115 |
Namque ALIQUID longe excedit diademata regum | |
Cumque alii metuant reges, ipsis metuendum | |
Regibus est ALIQUID summis rerumque dynastis. | |
Hoc erat, hoc ALIQUID veterum quod turba sophorum, | |
Frustra intra docti suspiravere Lycaei | 120 |
Atria. Quod, spacio repetito, indagine nulla | |
Comprendit Cei mens ingeniosa poetae. | |
Cur igitur speres ALIQUID me posse? Voluntas | |
Magna quidem est ALIQUID celebrare; sed ardua res est, | |
Altstettere, ALIQUID. Certe ventura negare | 125 |
Posteritas poterit (fateor, res arguit ipsa) | |
Me potuisse ALIQUID. Non hoc tamen exprimat unquam, | |
Non potuisse NIHIL. Me spes alit et fovet una, | |
Sive NIHIL, seu condam ALIQUID, te utrumque favente | |
Fronte probaturum. Tanta est constantia recti, | 130 |
Tantus amorque mei! Claudo calamumque repono, | |
Ne tibi forte ALIQUID concinnet taedia, dum res | |
Ad maiora vocant et magni Principis aula. |
Apparatus criticus
24 primis 1611 : primi 1619
55 est 1611 : et 1619
89 admirere magis 1611 : admirerem agis 1619
129 favente 1619 : faventi 1611
Apparatus fontium
103-104 fortasse cf. Marco Girolamo Vida, Christias 4, 103-104, Nondum mundus erat, necdum ibant tempora in orbem, / Nullaque coeruleo radiabant lumina coelo
103-113 cf. Genesin 1 (narrationem de creatione mundi et omnium viventium)
112 cf. Credo, Per quem omnia facta sunt